Kiedy odstawić dziecko od piersi w nocy?

Zasady żywienia zdrowych niemowląt, 2021 rok

W ostatnim czasie pojawiła się aktualizacja polskich zaleceń dotyczących żywienia niemowląt. Zebrano w nich zalecenia dotyczące i karmienia piersią i żywienia niemowląt. Wcześniej mieliśmy 2 osobne stanowiska z 2014 roku dotyczące żywienia niemowląt i z 2016 roku dotyczące karmienia piersią. Najnowsze zalecenia są aktualizacją obu.

Pierwszy raz w ustalaniu rekomendacji wzięto pod uwagę Centrum Nauk o Laktacji oraz Stomatologów dziecięcych. I właśnie z nimi związane są największe kontrowersje w tych nowych wytycznych – nacisk na odstawienie od nocnych karmień po 1 roku życia ze względu na ryzyko rozwoju próchnicy.

Odstawienia karmień nocnych po 1 roku życia

Po powtórzeniu starych zaleceń karmienia piersią:

• wyłączne karmienie piersią przez pierwszych 6 miesięcy,
• kontynuacja karmienia piersią tak długo, jak będzie to pożądane przez matkę i dziecko,

zaraz pojawia się zupełnie nowe zalecenie:

„Należy dążyć do tego, aby dziecko po 1 roku życia nie było już karmione w nocy. Obecność jakiegokolwiek pokarmu na zębach dziecka sprzyja rozwojowi próchnicy”.

Zalecenie to odnosi się więc zarówno do dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym, jak i piersią. W tym właśnie punkcie swoje 3 grosze dorzucili zapewne wspomniani stomatolodzy 😉 Pomimo wydania tych nowych zaleceń stanowiska ekspertów w tej sprawie wciąż nie są spójne. Centrum nauki o laktacji (CNoL), które jest współautorem omawianych rekomendacji i które powinno promować karmienie piersią jak najlepiej się da o dziwo podpisało się pod tym, żeby odstawiać dzieci w nocy po 1 roku życia. O co chodzi? CNoL na swoich stronach zdążyło zgarnąć już solidny opi…. i odeprzeć stos zarzutów w tej sprawie. Tłumaczą się tak, że rekomendacje są konsensusem wielu różnych środowisk i w tym przypadku wygrało stanowisko innych. Ogólne rekomendacje, żeby miały sens muszą być jednoznaczne i spójne i to jest oczywiste. Stomatolodzy też na pewno mają swoje powody by rekomendować właśnie takie postępowanie. Próchnica wśród małych dzieci gigantycznym problemem – dotyczy połowy dzieci poniżej 3 roku życia w Polsce.

Mi osobiści bliższe jest stanowisko CNoL, ich wytyczne są też zdecydowanie bardziej praktyczne. Za próchnicę winiłabym przede wszystkim wysokie spożycie cukru i zaniedbania na polu mycia zębów, a nie karmienie piersią. Poza tym dam medal (i dodatkowo super zniżkę na jadłospis od siebie ;)) każdemu, kto odstawił karmienia nocne po 1 roku życia i utrzymał karmienia w dzień jeszcze przez dłuższy czas. Nie jest to niemożliwe. Sama odstawiłam od piersi syna w wieku 2 lat i utrzymaliśmy jeszcze karmienia w dzień przez jakieś pół roku. Nocne karmienia są również ważne ze względów żywieniowych – skład mleka zmienia się w trakcie doby i w nocy zawiera m.in. dużo więcej tłuszczu, który służy do budowy układu nerwowego. Tak, tak, wiem dokładnie co oznaczają nocne pobudki, sama mam je z przeróżną intensywnością od ponad 6 lat. W chwilach zwątpienia możecie powtarzać więc sobie, że pracujecie nad inteligencją Waszego dziecka. 😉

Stanowisko Centrum nauki o laktacji

Centrum nauki o laktacji oprócz zaleceń – konsensusu, którego jest współtwórcą ma również swoje odrębne stanowisko w sprawie karmienia piersią w nocny po 1 roku życia – jeśli takie są – zdecydowanie należy je utrzymać. Waży na szali korzyści wynikające z karmienia piersią i ryzyko ewentualnej próchnicy. To nie jest tak, że karmienie piersią po 12 miesiącu życia w nocy nie ma żadnego związku z ryzykiem rozwoju próchnicy.

„Karmienie piersią po 12.m.ż przed snem i w nocy oraz przedłużone karmienie (ponad czas zaspokojenia głodu) może być również jednym z czynników kriogennych.”

Do tej pory mamy jednak zdecydowanie za mało dowodów na to, aby zakwalifikować karmienie piersią w nocy jako jednoznaczny czynnik rozwoju próchnicy. Takimi twardymi, dobrze zbadanymi czynnikami są za to:

• cukier w diecie,
• zasypianie dziecka z butelką mleka modyfikowanego,
• niedostateczna higiena jamy ustnej,
• próchnica u matki.

CNoL zwraca także uwagę na bardzo niski odsetek matek karmiących po 1 roku życia i ich dobrą wiedzę na temat prawidłowej profilaktyki próchnicy (mycie zębów, nie podawanie słodyczy, badania kontrolne):

„Po 12.m.ż. odsetek dzieci karmionych piersią znacznie się zmniejsza. Pojawiają się także dodatkowe czynniki ryzyka rozwoju próchnicy; dieta dziecka bogata jest już niemal w każdy rodzaj pokarmu. Wyrzynają się kolejne zęby. Od tego momentu wszystkie wymieniane wyżej czynniki ryzyka rozwoju próchnicy kumulują się”.

„Pomimo zaleceń by nie dosalać i nie dosładzać potraw dla dzieci (WHO), w Polsce, podobnie jak i w innych krajach rozwiniętych, większość rodziców (90%) dzieci do 3. roku życia przyznaje, że podają swoim dzieciom słodycze, a najchętniej spożywanym przez maluchy napojem jest sok (85,5%) 40. Przy tak powszechnie stosowanej diecie bogatej w cukry proste, skonstruowanie badania prospektywnego, w którym możliwe będzie wyodrębnienie odpowiednio licznej podgrupy nieeksponowanej na takie produkty, jest niemal nieosiągalne. Dopiero przeprowadzenie analizy w takich podgrupach pozwoliłoby na uznanie karmienia piersią za izolowany i równie istotny czynnik ryzyka rozwoju próchnicy, co dieta i nieprawidłowa higiena jamy ustnej”.

Podsumowując zalecenia CNoL: Dopóki nie mamy jednoznacznych badań, należy skupić bardziej na działaniach profilaktycznych a matkom karmiącym piersią po 12 roku życia dać święty spokój z nocnymi karmieniami.

Całość stanowiska CNoL możecie przeczytać pod linkiem: http://cnol.kobiety.med.pl/wp-content/uploads/2018/12/Prochnica.pdf?fbclid=IwAR2EnXWtot2Q7cmXIDFmcCuT2bUqeMQz8B4AWTcYWwP4hFVNcwbne5MOdRg

Kiedy odstawić dziecko od piersi w nocy?

Tak więc odpowiadając na pytanie w tytule: Kiedy odstawić dziecko od piersi w nocy?

Zalecenia różnych środowisk są sprzeczne, mamy Polskie zalecenia żywienia niemowląt, mamy stanowisko Centrum nauki o laktacji, konsensus konsensusem, a ty musisz zdecydować niestety sama. Weź pod uwagę wszystkie WASZE indywidualne czynniki:

• Czy TY masz próchnicę?
• Czy dziecko chętnie i regularnie myje zęby?
• Czy jecie dużo cukru i dań z cukrami prostymi?
• Jak często karmisz dziecko piersią w dzień i w nocy?
• Czy dziecko zasypia z piersią w buzi?

I podejmij najlepszą dla Was decyzję.